Amerika'da İş Hayatına Dair Öğrendiklerim - Mülakat Süreci

Yasa Dışı Mülakat Soruları

Türkiye'deki iş hayatında, ise başvuru sürecinde bazı mülakat yapan kişiler, bireylerin özel hayatına biraz fazla girerek bazen işle doğrudan ilgili olmayan birçok soru yöneltebiliyor. Amerika'da durum pek böyle değil. Türkiye'deyken geçmişte girdiğim iş mülakatlarında bana yöneltilen özel hayatıma dair "Sevgilin, nişanlın var mı? Evlenmeyi, çocuk sahibi olmayı düşünüyor musunuz?" gibi özel hayata dair bazı sorular, Amerikalılar için çok şaşırtıcı olabiliyor. Çünkü bazı soruların Amerika'daki mülakatlarda yöneltimesi yasa gereği uygun değil.

Amerika'da mülakat yapan kişinin iş mülakatı sırasında, ayrımcılık yaratabileceği için yasa gereği sormaması gereken bazı sorular şöyle:

❌Kaç yaşındasınız?
❌Nerede doğdunuz?
❌Evli misiniz?
❌Çocuklarınız var mı?
❌Hangi dine inanıyorsunuz?
❌Herhangi bir rahatsızlığınız ya da fiziksel özrünüz var mı?

*Amerika'daki bazı büyük şirketler, uyuşturucu testinden geçilmesini talep ederek işe alacağı adayın uyuşturucu bağımlısı olmadığından emin olmak isteyebilir.

Genel olarak ayrımcılığa açık olan ve kötü niyetli kişiler tarafından aleyhinize kullanılabileceğini düşündüğünüz durumlarda, bazı konularda bilinçli olmakta ve iş hayatında haklarınızı bilmekte de fayda var.

Yukarıdaki sorular doğrudan sorulmasa da dolaylı olarak farklı biçimlerde sorulduğunda, bunlarla belli yöntemlerle başa çıkabilirsiniz.

Kanunen Uygun Olmayan Mülakat Soruları Sorulursa Neler Yapılabilir?

• Kötü niyeti de sezdiyseniz, sorulara cevap vermeyerek mülakattan ayrılmak tercih edilebilir. Örneğin, size yöneltilen sorunun yapacağınız iş ile ne ilgisi olduğunu sorarak sorunun uygunsuz bir soru olduğunu ima edebilirsiniz. Sonuçta ayrımcılığa maruz kalarak huzursuz bir iş ortamına bilerek girmek kimse istemez.
• Soruları cevaplamakta bir sakınca görmüyorsanız sorulara cevap verebilirsiniz. Şahsen ben kendi yaşadıklarımdan sonra artık daha temkinli davranmaya çalışıyorum.Sonuçta mutlu ve huzurlu bir çalışma ortamı herkes için son derece önemli.
• Sorulara doğrudan açık bir biçimde cevap vermeyip iş verenin göz önünde bulundurduğu konuları da düşünerek soru ve cevaplarla anlaşılmak istenen söz konusu durumların işinizi etkilemeyeceğini ifade edebilirsiniz. Sonuç itibariyle, hiç tanımadığınız kişilere özel hayatınızı soru-cevap yoluyla da olsa çeşitli detaylarla anlatmak zorunda değilsiniz.

Amerika'daki iş hayatındaki profesyonelliği seviyorum. Elbette Türkiye'deki köklü ve profesyonelliğe önem veren bazı şirketler da mülakat sürecini iyi yönetiyor. Benim amacım, beyaz yaka çalışanı olarak kendi yaşadığım birkaç deneyim sonrasında, Amerika'daki mülakat sürecindeki farklılıklar hakkında bilgi vermek. Umarım ileride Türkiye'deki bazı iş mülakatlarındaki ayrımcılıklar giderilip iş başvurusu sürecindeki adaylara usule uygun sorular yöneltilerek işe alım süreci biraz daha düzeltilebilir.

Siz çalışma hayatınızda benzer olumsuzluklarla karşılaştınız mı? Amerika'daki iş hayatına dair farkındalıklarınız neler oldu?

Blog yazımı okuduğunuz için teşekkürler.

Amerika'da Online Ders Almak

Bebegim olduktan sonra evde kalan bos zamanlarimda kendimi gelistirmeye devam etmek istedim. Ozellikle Amerika'da yasayan annelerin bildigi gibi, evde cogu is biz ebeveynlere kaldigindan, (Ev temizligi hizmetleri, dadi, cocuk bakicisi tutmak Amerika'da epey maliyetli olabiliyor. Bu konuya da ilerleyen blog yazilarimda deginebilirim.) kendi hizimda ogrenebilecegim, belli bir zaman sinirlamasi olmadan, ucret olarak da butcemi fazla zorlamayan, bir seyler ogrenebilecegim cesitli online dersler aramaya basladim. Boylelikle, simdilik ara verdigim kariyerime ileride devam ettigimde ilgili oldugum alanlarda yeni ve guncel bilgi ve beceri sahibi olabilecektim.

Amerika'da Online Ders Almanin Avantajlari

Amerika'da binlerce universite de olsa sonucta hepsine basvuru sureclerinden geciyorsunuz. Hangi universite veya universitelerden kabul olacaginizin herhangi bir garantisi yok. Bence online egitimler bu konuda daha avantajli. Ayrica cesitli sebeplerden dolayi fiziki olarak okula gidemeyenler, halihazirda bir iste calisiyor olanlar veya orgun egitime gore ucret acisindan daha uygun olmasi gibi sebeplerle, online ders almak, hatta bu yazida pek bahsetmedigim ornegin online master programlari da tercih edilebiliyor. Online master programlarindaki egitimlerinin ardindan bazi mezunlar, ileride is hayatlarinda maaslarinda belli bir oranda artis yakalayabiliyorlar. Tabii ki bu durum, herkese gore degiskenlik gosteriyor. Formalitelerle fazla bogulmadan, cok buyuk butceler ayirmadan, buyuk sehirde yasiyorsaniz yol parasi olmadan, banliyolerde (suburbs) yasiyorsaniz arabayla okula gitmeden, kisacasi yolda veya baska yerde bir sekilde fazla zaman kaybetmeden, disarida yiyeceginiz yemeklere bile para harcamadan, istedeginiz zamanda, istediginiz yerde, istediginiz alanlarda uzaktan egitim alip yeni bilgiler ogrenebiliyorsunuz. Aldiginiz bazi online derslerin sertifikalarini ozgecmisinize de ekleyebiliyorsunuz. Ozellikle icinde bulundugumuz gunumuz dunyasinda, koronavirus salginindan dolayi dunyada yasanan koklu degisikliklerle uzaktan egitim de onemli hale gelmisken online ders alma fikri gittikce daha da onem kazaniyor. Hatta gecenlerde okudugum New York dergisinin bir sayisinda, Amerika'daki ogrencilerin lisans egitimi icin universitelerde yuksek egitim kredileriyle borclanarak, kampuse dogru durust bile gitmeden okumanin, koronavirusle degisen dunyayla birlikte ne kadar maddi manevi getirisi olabilecegini cesitli goruslerle tartisan bir makale vardi. Tabii ki egitim ogretimin onemi yadsinamaz. Fakat artik klasik yontemlerden cok daha farkli yontemlerle, teknolojinin de imkanlarindan faydalanarak yeni bir dunyaya dogru gecis yasandigini herkes gorebiliyor.

Ayrica, bence de Amerika, "Vakit nakittir." sozunun en cok gecerli oldugu ulkelerden birisi. Bir sekilde dersleri izlemek, takip etmek icin emek harcayip zaman ayirdiginiz her seyin geri donusunu alma imkani var. Tabii ki, dogru karar ve stratejilerle, kendinize uygun bir kariyer plani yaparak, ugrasip cabalayarak, aldiginiz online ya da diger her turlu egitimlerle mesleki olarak da kendinizi gelistirip deneyimler kazanip iyi bir yerlere gelmek mumkun. Biraz da sansiniz yaver giderse tabii ki. Bence biraz da kismet. Mobbinge ugrayan, potansiyeli olup da yukselmemesi icin onu kapatilan nice insanlar var sonucta. Is konusunda kimsenin yuzde yuz bir garantisi yok. Sonucta alinan online ya da geleneksel dersler sonrasinda yapilacaklar, izlenecek kariyer yolu, bireyin kendisine bagli. Ama yine de kisisel gelisim icin farkli egitim ogretim seceneklerini bilmekte fayda var.

Istediginiz konuda alabileceginiz online dersler, egitimler icin faydali olabilecek cesitli websitelerini soyle listeyebilirim:

💗Udemy : Benim sahsen en sevdigim, online ders konusunda en cok cesitlilige sahip websitesi diyebilirim. Ozel gunlerde, belirli derslerde buyuk indirimler olmasi cok onemli bir artisi. Online videolari izleyip tum dersleri tamamladiktan sonra sertifika alabiliyorsunuz. Ayrica belli bir konuda uzman olan veya yeterli bilgi birikimi olanlar, kendi derslerini olusturup satisa sunabiliyorlar. Bu da ek gelir elde etmek icin, sitenin bir diger ozelligi.

💗Edx    : Daha cok universitelerden ders almak icin ideal bir online ders alma platformu . Dunyanin en iyi universitelerinden ders alabilmek, hatta belli bir ucret karsiliginda derslerle ilgili birtakim ek ozelliklerden (cesitli odevlerin degerlendirilmesi, tartisma forumlarina katilmak, ders videolarini ve materyallerini bilgisayara indirebilme gibi) faydalanip sertifika alabilmek de mesleki anlamda kariyerinize buyuk fayda saglayabiliyor.

💗Coursera: Bence bircok yonden Edx'e benziyor. Cesitli universitelerin sundugu dersler, sertifika almayacaksaniz ucretsiz. Yillik veya aylik uyelik ucreti odeyerek bircok dersi alma imkani saglayarak cesitli alanlarda uzmanlik programlari da sunuluyor.

💗Khan Academy: Daha cok fen, matematik, sosyal bilimler gibi bircok alanda, ozellikle okul dersleri icin faydali bence. Elbette bu alanlarin disinda da bircok secenek mevcut. Turkce dilinde olmasi da ayrica guzel.

💗Universitelerin Kendi Bunyelerindeki Online Dersler: Amerika'daki herhangi bir universitenin adinin yanina "online courses" yazip Google'da arattiginizda universitelerin kendi websitelerinden, verdikleri online derslerle ilgili linklere ulasip gereken bilgileri bulabiliyorsunuz.

Benim arastirip bulduklarim, genel olarak tavsiye edebilecegim farkli online egitim secenekleri yukaridakiler.

Sizin faydalandiginiz, tavsiye edebileceginiz baska online ders veren platformlar var mi?

Onerilerinizi, fikirlerinizi benimle paylasmak icin asagiya yorum yazabilir, bana email gonderebilir, blogumdaki online iletisim formunu kullanabilir, Instagram'dan da bana ulasabilirsiniz.

Blog yazimi okudugunuz icin tesekkurler.

Amerika'da Market Alışverişlerimi Yaptığım Yerler

Amerika'da Market Alışverişimi Yaptığım Yerler

Amerika'da uc farkli eyalette yasarken bircok farkli marketten alisveris yapma firsatim oldu. "Tri-state area" olarak bilinen uc eyalet olan New York, New Jersey ile Connecticut eyaletlerinde yer alan ve buralarda yasarken gittigim ve gordugum bazi marketlerden bahsettigim bir yazi yazmaya karar verdim. Umarim ilgilenenlere bir fikir verir.

Toparlamam gerekirse soyle listeleyebilirim:

Supermarketler

💗Stop&Shop:   Ozellikle New Jersey ve Connecticut'ta bulundugum yerlere yakinligi ve bircok urunu bulabildigim icin tercih ettigim bir supermarket zinciri.
💗ShopRite:     Connecticut'ta yasarken gittigim bir market. Taze meyve ve sebze reyonunu pek sevmiyorum. En azindan bizim oradakinde hep curuk urunlere rastlamistim.
💗Whole Foods Market: Organik urun deyince aklima hemen burasi geliyor. New York, New Jersey ve Connecticut'ta da epey tercih ettigim bir market.
💗The Fresh Market:  Bence biraz Whole Foods'a benziyor. Connecticut'ta yasarken ara sira organik urun bakmak icin gittigim yerlerden biri.
💗C-Town:    New York'ta gittigim, begendigim supermarketlerden birisi. Taze urunleri de fena degil.
💗Fairway:    Bence New York'un en iyi marketlerinden biri. Taze meyve ve sebzeler acisindan iyi. Ayrica istedigim cogu urunu burada bulabiliyorum.
💗Foodtown:    New York'ta tercih ettigim bir market. Icindeki sampuan gibi bazi urun cesitliligini pek sevmesem de tercih ettigim marketlerden birisi.
💗Key Food:   New York'ta daha cok rastladigim bir market. Pek cok cesit urunu buradan bulabiliyorum.
💗Lidl:           New Jersey'de gittigim, daha cok firin urunlerini begendigim bir market.
💗Acme:     New Jersey'de evimize yakin olan bir Acme'ye gitmistim. Bizim yasadigimiz yerdeki diger marketlerden daha buyuktu.
💗Shop Fair:  New York'ta ara sira gittigim supermarketlerden birisi. Aradigim urunleri bulabildigim bir market.

Supermarket Alternatifleri

💗Yerel Marketler:    Bulundugunuz eyalette yasadiginiz mahalleye yakin, fazla bilinmeyen yerel marketlerden acil ihtiyaclarini karsilayabiliyorsunuz. Fazla urun cesitliligi olmasa da daha uzaga gitmekten ve uzun sure arastirmaktan daha iyi olabiliyor.
💗Deli/ Delicatessen & Grocery (Sarkuteri Market): Biraz marketle bakkal arasi bir yer gibi ve supermarketten daha kucuk yerler. Ozellikle New York'ta ara sira bizim mahalledekine gidiyorum. Hem cesitli et, peynir vesaire ile hemen sandvic yaptirabiliyorsunuz hem de acil market ihtiyaclari icin iyi     olabiliyor.
💗Turk Marketler:   Bizim yasadigimiz yerlere yakin bulamasak da arabayla yaklasik bir saat uzaklikta olan bir tane bulmustuk. Pek cok supermarkette bulunmasi zor olan sumak, biber salcasi, isot gibi urunleri buradan almistik.(Ben bunlari Turk marketler disinda hicbir yerde bulamadim. Bulan varsa haber verirseniz sevinirim.) Turk urunlerini arayanlar icin ideal.

Toptan Market Alisverisi Yapilabilecek Yerler

Buralardan alisveris yapmak icin yillik uyelik ucreti odeniyor. Ozellikle kagit havlu, tuvalet kagidi, sise su gibi cabuk biten ve gida urunleri gibi cabuk bozulmayan urunleri buradan almak daha hesapli olabiliyor.

💗BJ's Wholesale Club: Connecticut'ta yasarken toplu alisverislerimizi BJ's'ten yapmistik. Hem evimize cok yakindi hem de surekli markete gitmemize gerek                     kalmiyordu.

💗Costco:    Henuz uye olmadik ama New York'ta bize yakin bir yerde oldugunu ogrendim. Burada da toplu alisveris yapabilecek bir yer olmasi guzel.

💗Sam's Club:   New Jersey'de yasarken evimize yakin olan bir diger toplu alisveris yapilabilecek market zincirlerinden biri.

Online Market Alisverisi Secenekleri

Oturdugumuz mahallelerden birisi en yakin supermarkete arabayla yaklasik yarim saat uzakliktaydi. Mahalledeki bazi komsularin buyuk kamyonlar cagirip poset poset market alisverislerinin kapilarina kadar geldigini gorunce ben de arastirdim. Dikkat edilmesi gereken bir nokta ise, her online market alisverisi sunan servisin her bolgeye teslim yapmiyor olmasi.

💗Peapod:          Stop & Shop'un online market alisveris hizmeti. Markete gitmeye gerek kalmadan ihtiyaclariniz eve teslim ediliyor. Sanirim bir uyelik ucreti odeniyor.
💗ShopRite from Home:     Shop Rite'in online market alisverisi hizmeti. Bulundugunuz bolgeye servis olup olmadigina bakmanizi tavsiye ederim.

💗Amazon Fresh:        Amazon'un begendigim bir alisveris ozelligi. Ozellikle taze meyve ve sebzelerin markete gitmeden kapiniza gelmesi iyi oluyor. Acikcasi bir keresinde siparis ettigimde gelen meyve ve sebzeler bizim mahalledeki markettekilerden cok daha iyiydi. En azindan ben memnun kaldim.

💗Amazon Pantry:       Yine Amazon'un sevdigim bir hizmeti. Alisverise gitmeye gerek kalmadan istediginiz urunler evinize teslim ediliyor. Toplam alisverisiniz belli bir fiyatin uzerindeyse ucretsiz gonderim oluyor.

💗Fresh Direct:        Telefonuma indirdigim bir uygulama. Bircok cesit market urunu bulabiliyorsunuz. Gun ve saat araligini seciyorsunuz, market alisverisiniz kapiniza geliyor. Urunler de bence gayet kaliteli.

💗Instacart:         Telefon uygulamasi olarak indirilebiliyor. Bulundugunuz yere gonderim yapan marketleri gorup market alisverisinizi bu sekilde eve teslim ettirebiliyorsunuz.

Amerika'da Yasayanlarin Market Aliskanliklari

Amerika'da yasarken bircok seyi gozlemleme firsati buluyorum. Burada yasayan insanlarin market alisverisleri hangi eyalette bulunduguna, sosyoekonomik durumlarina gore de elbette degiskenlik gosteriyor.  Benim gordugum kadariyla, buyuk sehirlerden uzak banliyolerde oturanlar, genellikle haftasonlari supermarketlere gidip haftalik alisverislerini toptan tek seferde yapiyorlar. Hafta ici marketlere gittiginizde daha az kalabalik oldugunu gorebilirsiniz. Tabii ki bu markete ve yerine gore degisiyor.Sehirlerde oturanlar ise genel temel ihtiyaclarini alip genellikle yemeklerini disaridan soyluyorlar. Eve siparis oldukca yaygin. Calisma hayati yogun olanlar, yemek hazirlamakla, pisirmekle zaman harcamiyorlar. Kasada sira beklerken alisveris arabalarini gozlemledigim kadariyla bir evle ilgili olabilecek temel ihtiyaclar disinda genellikle paketli gidalar, aburcuburlar ve bircok hazir gida alindigini fark ettim. Sebze meyve alanlarin genellikle, ornegin bir tavuk alip (varsa hazir pismis butun tavuk) alip yaninda hazir yemek reyonundan bir makarna salatasi ya da taze urunler arasindan birkac tane patates aldigini gormustum. Evet tane diyorum, cunku Turkiye'deki gibi kilo kilo sebze meyve alimina rastlamak zor. Et fiyatlari nispeten uygun olsa da sebze ve meyvelerin fiyatlari ucuz olmadigindan, burada yasadikca ornegin taneyle elma alanlara rastlayinca bir sure sonra sasirmiyorsunuz. Surekli markete gitmektense herkesin toplu olarak temel ihtiyac icin alisverislerini yapip yemeklerini disarida yediklerini, eve siparis ettiklerini ya da telefonla siparis edip arabayla kendileri gidip aldiklarini gorebiliyorsunuz.Amerika'da restoranlar, yeme icmeyle ilgili de ayrica bir yazi yazabilirim.
Hatta market alisverisinizi online yaptiginiz ve gidip kendiniz teslim aldiginiz secenekler de bazi supermarketlerde var.(in-store pickup)

Tabii ki butun bu yukarida anlattiklarim, yani herkesin market alisverisleri kisiden kisiye, aileden aileye degisebiliyor.

Blog yazimi okudugunuz icin tesekkurler.

Siz market alisverislerinizi nereden yapiyorsunuz? Online market alisverisi yapiyor musunuz?

Yorum kismina asagiya yazabilir, iletisim formunu doldurabilir ya da Instagram'dan bana ulasabilirsiniz.